სახლში რომ მივედი, დედა უკვე გარდაცვლილი იყო. ვახოს ზარმა გამაღვიძა: „მანანა ძალიან ცუდადაა, სწრაფად გამოდი". მინდელის ქუჩაზე მძიმე ნაბიჯებით მივრბოდი, ნასვამი ვიყავი. ისაკაც ჩემთან ერთად იყო. დივანზე ჩაგვეძინა, ღამე გადავათეთრეთ. თენდებოდა. გზიდან დავურეკე და ვკითხე, რა დაემართა-მეთქი. „აღარ სუნთქავს" - მიპასუხა და გამითიშა. წერის ვერცერთი ოსტატი ვერ აღწერს იმ გრძნობას, რომელიც გეუბლება მაშინ, როცა იგებ, რომ დედაშენმა სუნთქვა შეწყვიტა. ამ დროს არის რამდენიმე წუთი, რომელიც შენთვის საუკუნედ გრძელდება, როცა არ იცი, დაურეკო თუ არა კიდევ ერთხელ, მოიკითო თუ არა ამბავი. ვინმე იფიქრებს, რომ ამ დროს იმედს ებღაუჭები. ტყულია. სინამდვილეში თავს ქვიშაში რგავ და გონებაში იმეორებ: „არ მომკვდარა. არ უთქვამთ გარდაიცვალაო. მითხრეს, რომ სუნთქვა შეწყვიტა. სუნთქვა შეიძლება აღდგეს. რამდენჯერ მომხდარა იგივე. აი, იმას ხო დაემართა, რა ქვია, იმას... აააა, კინოშიც ხო მინახავს. კლინიკური სიკვდილი არ ქვია მაგას". როცა ეს სამწუთიანი საუკუნე გაივლის, გადაწყვეტ, რომ დარეკო: 
- ნუ მიმალავ - ვუთხარი ვახოს - მითხარი. 
- აღარ არის - თქვა და ტირილი, რომელსაც გაჭირვებით იკავებდა, გაათავისუფლა. 
ისაკა წინ იჯდა და სარკეში მიყურებდა. როცა ყველაფერს მიხვდა, თავი დახარა და ვაზისუბნამდე აღარც აუწევია. 
მეზობლების ჩოჩქოლი. კარადაში თეთრი ზეწრების ძებნა სარკეებზე გადასაფარებლად. მისაღები ოთახის გათავისუფლების პროცესი. ხმები: „ეს ფეხსაცმელი?",„ის უფრო მოსწონდა", „თავშლები სად დევს? თავშალი უნდა მოვახვიოთ, წესია". თვალები, თვალები, თვალები... თუ ჯოჯოხეთი ნამდვილად არსებობს და განგება იქით მიკრავს თავს, ეჭვი არ მეპარება, რომ ეს იქნება. 
დედაჩემი ჯერ კიდევ იატაკზე იწვა და ზეწარი ეფარა. ვახო თავთით ეჯდა და ღნაოდა. მე გაშტერებული ვიყურებოდი და ერთადერთი, რასაც გამოკვეთულად ვხედავდი, ის, რაც ბოლოს გაქრება ჩემი მეხსიერებიდან, სანამ მეც გადამაფარებენ ზეწარს, მისი ხელი იყო. უსიცოცხლოდ, უჩვეულოდ მისვენებული, ფერდაკარგული, ალაგ-ალაგ შავი ლაქებით. და, თითები, რომლებიდანაც ცოტა ხნის წინ სიცოცხლის ბოლო წვეთები ჩამოიღვენთა. 
ამის შემდეგ კი უდაბნოა - დღისით პაპანაქება მზე, ღამით კი ძვლებში გამტარი ყინვა. დადიხარ გაბრუებული, ხელებს აცეცებ და შიგადაშიგ გესმის ხმები: „ვიზიარებ", „თანაგიგრძნობ", „ძალიან ვწუხვარ". და, როცა გგონია, რომ ამ უდაბნოს გამოსასვლელი მოუძებნე, სწორედ მაშინ ხვდები უფრო ნამდვილ და სასტიკ უდაბნოში. დრო გადის, ერთხელ გაიღიმებ, ორჯერ, სამჯერ... მერე იხუმრებ კიდეც, მაგრამ ეს არაფერს ცვლის, პირიქით. 
ბავშვი, რომელიც გუშინ გადარჩა და მალე გაიღვიძებს, აღმოაჩენს, რომ ტრუპისცალი და დედა აღარ ჰყავს. ისიც ჩვენს ნაპირზე გადმოვა, იმ უდაბნოში, სადაც ობლები დავაბიჯებთ, მაგრამ ერთმანეთს არ ვესაუბრებით, უხმოდ ჩავუვლით გვერდს ვიდრე შემდეგ შეხვედრამდე. შეიძლება მხრითაც გავედოთ. 
ღმერთო ჩემო, რა ზუსტად ვიცი, რასაც იგრძნობს.
ჰოდა, ნუ გავუქვავებთ მას ისეთ სიტყვას, როგორიცაა „ვწუხვარ". უბრალოდ, მოვიქცეთ ისე, როგორც ჩემი ძველი და ყველაზე სანდო მეგობარი მოიქცა - თავი დავხაროთ და დავდუმდეთ.

დათო გორგილაძე